ပိုၼ်းတူဝ်ၵႅပ်ႈ သြႃႇၸဝ်ႈလူင်သေႃးၽၼ ဝတ်ႉသၢမ်သၼ်
သြႃႇၸဝ်ႈလူင်ႁဝ်းၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈမႃးမိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ 1307 ၼီႈ လိူၼ်ပႅတ်ႇပထမ လွင်ႈ 12 ၶမ်ႈ ဝၼ်းသုၵ်း (မႅၼ်ႈပီၶရိတ်ႉ 6th July 1945) ၶဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးလုင်းၵျွင်းၸိင်ႇ ပႃႈၵျွင်းဢဵၼ်ႉ ဝၢၼ်ႈသၢမ်သၼ် ဢိူင်ႇပၢင်ႁူႈ တူင်ႇဝဵင်းပၢင်လူင်၊
ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉသြႃႇၸဝ်ႈႁဝ်းႁွင်ႉဝႃႈၸၢႆးသႃႇၽူး မီးပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈၵၼ် 6 ၵေႃႉသေ သြႃႇၸဝ်ႈပဵၼ်ၵေႃႉထူၼ်ႈသၢမ်ယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၸၢႆးသႃႇၽူးယႂ်ႇၵႃႈမႃႈသုင်မႃး ဢႃႇယုလႆႈ 11 ၶူပ်ႇၼၼ်ႉ ပေႃႈမႄႈတင်းသွင် သူင်ႇၵႂႃႇယူႇၵျွင်းသေ ႁဵၼ်းဢဝ်လိၵ်ႈလၢႆးတၢင်းမေႃ တမ်ႈတီႈၸဝ်ႈသြႃႇၼႃႇရိၼ်ႇတ ၵျွင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ထိုင်မႃးပီ 1319 ၼီႈ လိူၼ်သၢမ်မႂ်ႇ 4 ၶမ်ႈ ဝၼ်းၽတ်း (23 January 1958)ၼၼ်ႉ ပေႃႈမႄႈသွင်ႈၸဝ်ႈႁဵတ်းပဵၼ်ပၸ်ႉၸယႃႇၼုၵ်ႉၵႁတႃႇယၵႃႇ သြႃႇၸဝ်ႈၼႃႇရိၼ်ႇတ ဝတ်ႉသၢမ်သၼ်သမ်ႉပဵၼ်ဢုပၸ်ႉၸျေႇသြႃႇသေ ယုၵ်ႉဢဝ်ၸၢႆးသႃႇၽူးၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇသႃႇမၼေႇ လႆႈၸိုဝ်ႈမႂ်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈသၢင်ႇသေႃးၽၼ ၼႆယဝ်ႉ။
ဝၢႆးသေႁဵၼ်းဢဝ်လိၵ်ႈလၢႆးတၢင်းမေႃၸၼ်ႉပိုၼ်ႉထၢၼ်လႆႈလီငၢမ်းယဝ်ႉ ၸဝ်ႈသၢင်ႇသေႃးၽၼ လႆႈၵႂႃႇသိုပ်ႇႁဵၼ်းဢဝ်လိၵ်ႈလၢႆးတၢင်းႁူႉတမ်ႈတီႈၸဝ်ႈသြႃႇၺႃႇၼသမ်ႇၽႃႇရ ဝတ်ႉၼွင်လႅင် တူင်ႇဝဵင်းပၢင်လူင် လႄႈ ၸဝ်ႈသြႃႇၼၼ်ႇတထၸ ၵျွင်းၼမ်ႉသၢႆး တူင်ႇဝဵင်းပၢင်လူင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ထိုင်မႃးပီၵေႃးၸႃႇ 1327 ၼီႈ လိူၼ်ၵမ်မႂ်ႇ 13 ၶမ်ႈ ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်း (4 January 1966) ပွတ်းၼႂ်ၼၼ်ႉ ပေႃႈမႄႈသွင်ႈၸဝ်ႈႁဵတ်းပဵၼ်ပၸ်ႉၸယႃႇၼုၵ်ႉၵႁတႃႇယၵႃႇ သြႃႇၸဝ်ႈဢူးဢိၼ်ႇတႃႇ ၵျွင်းပၢင်ႁူႈ ပဵၼ်ဢုပၸ်ႉၸျေႇသြႃႇသေ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ရႁၼ်း တီႈၼႂ်းသိမ်ႉၼမ်ႉ ၵျွင်းသၢမ်သၼ်ယဝ်ႉ ထိုင်မႃးဝၢႆးဝၼ်း ဝၼ်းၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈၵျွင်းသၢမ်သၼ်ယၢမ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၸဝ်ႈၼင်ႈၵျွင်းလႄႈ တၵႃႇၵျွင်းသၢမ်သၼ်တင်းလၢႆ ၸင်ႇလႆႈၼိမၼ်ႇတၼဝႆႈလဝ်ႈၵၢဝ်ႇယွၼ်း ယုၵ်ႉယေႃးဢဝ်ၸဝ်ႈၸၢင်းမႂ်ႇသေႃးၽၼ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼငႈၵျွင်းၵႂၢၼ်းဝတ်ႉမႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်(ပီ 2020)ၼႆႉ လႆႈ 54 ပီမိူင်းယဝ်ႉ။
ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းႁႃႈသိပ်းပီပၢႆၼႆႉ ဝတ်ႉသၢမ်သၼ်ၵေႃႈ ပဵၼ်ႁူမ်ႈၽူၺ်းလူင် ငၢႆးၼင်ႇႁူမ်ႈၽူၺ်းလီမႆႉႁုင်းလူင်တူၼ်ႈၼိုင်ႈသေ လဵင်ႉဢွၵ်ႇၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇတင်းၼမ် တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈသြႃႇၵၼ်ႇထမႃႇ ၸၢမ်ႇၼူၼ်း (မိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်ၸဝ်ႈၵႂၢၼ်းဝတ်ႉယူႇတီႈဝတ်ႉဝေႇလုဝၼ်ႇ ဝဵင်းၵႃႇလိ) လႄႈ ၸဝ်ႈၶူး Dr ပၺ်ႇၺႃႇသီႇရိ သၢႆပွၼ် (မိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်ၶူးသွၼ်ယႂ်ႇၸဝ်ႈၼိုင်ႈ တီႈၵေႃးလိၵ်ႉ သႃႇရိပုတ်ႉတ ဝဵင်းမူႇၸေႈ) သွင်ၸဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉပွင်ႈငဝ်ႈသြႃႇၸဝ်ႈလူင်သေႃးၽၼ ဝတ်ႉသၢမ်သၼ်ယဝ်ႉ။
ၽိုၼ်ဢိင်တႃႇသိုပ်ႇလူ
- “ပိုၼ်းၵႅပ်ႈဝတ်ႉသၢမ်သၼ် တူင်ႇဝဵင်းပၢင်လူင်” ဢၼ်ၸဝ်ႈသုဝၼ်ႇၼ ဝတ်ႉသၢမ်သၼ် တႅမ်ႈသႂ်ႇဝႆႉၼႂ်းပပ်ႉမၢႆၵိုမ်းပွႆးယွင်ႈၵုင်ႇယေႃးမုၼ်ၸဝ်ႈလႆႈၸုမ်ႈၶူးၼွၵ်ႈမိူင်း ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈပီ 2015။
- ပိုၼ်းၵႅပ်ႈဝတ်ႉသၢမ်သၼ် လႄႈ ပိုၼ်းၵႅပ်ႈသြႃႇၸဝ်ႈသေႃးၽၼ ဝတ်ႉသၢမ်သၼ် ႁူမ်ႈတင်းၶႅပ်းႁၢင်ႈၸဝ်ႈသြႃႇလႄႈၶႅပ်းႁၢင်ႈဝတ်ႉသၢမ်သၼ် ဢၼ်ၸဝ်ႈၶူးသေႃးရိယ ဝတ်ႉသၢမ်သၼ်တႅမ်ႈသေ ၸဝ််ႈၶူးၶေႇမိၼ်ႇတ ဝတ်ႉပၢင်ႁူႈ သိုပ်ႇသူင်ႇပၼ်မႃး မိူဝ်ႈ June 2020။
ႁၵ်ႉမႅတ်ႈတႃႇ 