ပိုၼ်းၵႅပ်ႈသြႃႇၸဝ်ႈလူင်ၸတိလ ဝတ်ႉသၼဵၼ်း
သြႃႇၸဝ်ႈလူင်ၸတိလၼႆႉ ပဵၼ်ၸႃႇတိၵူၼ်းသၼဵၼ်းသေ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼင်းၵျွင်းတူၼ်ထူၼ်ႈၸဵတ်း တႄႇပဵၼ်ၸဝ်ႈၼင်ႈၵျွင်းမိူဝ်ႈပီ 1362 မႃးတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။

သြႃႇၸဝ်ႈႁဝ်းၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈမႃး မိူဝ်ႈပီ1314ၼီႈ(ပီၶရဵတ်ႉ1952) လိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ13ၶမ်ႈ ဝၼ်းဢၢင်းၵၢၼ်း? ၸိုဝ်ႈပေႃႈ ႁွင်ႉဝႃႈ လုင်းၸေရးသၢင်ႇယုင်း ၸိုဝ်ႈမႄႈႁွင်ႉဝႃႈ ပႃႈဢိင်ႇ၊ ၸႃႇတိဝၢၼ်ႈ ပၢင်ပွႆးၸႃး ဢိူင်ႇသၼဵၼ်း တူင်ႇဝဵင်းပၢင်လူင် ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် မီးပီႈၼွင်ႉ(14)ၵေႃႉ၊ ၸႆးႁူၵ်းၵေႃႉ ယိင်းၸဵတ်းၵေႃႉ၊ ၸဝ်ႈပဵၼ်ၵေႃႉလိုၼ်းသုတ်းပိူၼ်ႈ၊ ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ ၸႆၢးၵျေႃႇ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်သၢင်ႇမိူဝ်ႈဢႃႇယုပႅတ်ႇၶူပ်ႇ မိူဝ်ႈပွႆးသၢင်ႇလွင်း တီႈပၢင်မႆႉၺွင်ႇ ပၢင်ႇၼိမ်းမူၼ်းၼႂ်းဢိူင်ႇသၼဵၼ်း တမ်ႈတီႈသြႃႇၸဝ်ႈလူင်ၵုမ်ႇမႃႇရ ဝတ်ႉလူင်သၼဵၼ်း တူင်ႇဝဵင်းပၢင်လူင် ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် မိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ 1322ၼီႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ထိုင်မႃးပီၵေႃးၸႃႇ1333 (ပီၶရဵတ်ႉ 1971)ၼီႈ လိူၼ်သီႇၼၼ်ႉ ပေႃႈမႄႈသွင်ၸဝ်ႈလႄႈပီႈဢႆၢႈ ပီႈၼၢင်းႁူမ်ႈတင်းပေႃႈထဝ်ႈလုင်းၸၢင်းဢွင်ႇမိူင်း မႄႈထဝ်ႈၸၢင်းၼူၼ်း မႄႈထဝ်ႈၸၢင်းလဵၵ်ႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၶၢမ်ႇပဵၼ်ပၸ်ႉၸယႃႇၼုၵ်ႉၵႁရႁၢတၼ်းတၵ်ႉၵႃႇသြႃႇၸဝ်ႈႁဝ်းၶႃႈသေလႄႈ သြႃႇၸဝ်ႈလူင်ပၼ်ႇတိ ဝတ်ႉၽွင်းသႅင် ဢိူင်ႇၽွင်းသႅင် ႁဵတ်းပဵၼ်ဢုပၸ်ႉသျေႇသေ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းမျၢတ်ႈတမ်ႈတီႈၼႂ်းသိမ်ႇၶၼ်ႇထလူင် ဝတ်ႉသၼဵၼ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။

တီႈဢၼ်သြႃႇၸဝ်ႁဝ်းယၢမ်ႈလႆႈယူႇသဝ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းတၢင်းႁုမႃး
၁။ ဝတ်ႉသီရိမင်ႇၵလႃႇၵျွင်းလူင်သၼဵၼ်း
၂။ ဝတ်ႉပိတၵၢတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင်သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး
၃။ ဝတ်ႉတွင်ႇၵျွင်းၵျီး ဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး
၄။ ဝတ်ႉဢွင်ႇမင်ႇၵလႃႇတိူၵ်ႈတိတ်ႉ ၸႄႈဝဵင်းဢလုင်ႇတႃႈၵုင်ႈ
၅။ ဝတ်ႉငႃးထၢပ်ႈၵျီးၽြႃး တွင်ႇတုၺ်းၵျီးၵျွင်းတိူၵ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းပႁၢၼ်းတႃႈၵုင်ႈ
၆။ ဝတ်ႉဢၼွၵ်ႉမူဝ်းၵွင်းၵျွင်းတိူၵ်ႈဝဵင်းလိူဝ်ႇ
၇။ ဝတ်ႉတွင်ႇပွၵ်ႉ ဝဵင်းမေႃႇလမႅင်ႇ မိူင်းမွၼ်း တႄႇၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆသေ ၶိုၼ်းမႃးယူႇသဝ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇတီႈဝတ်ႉသꧣဵၼ်းႁဝ်းယဝ်ႉ။

ၼႃႈၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇ ဢၼ်ယၢမ်ႈႁဵတ်းမႃး
ယၢမ်ႈႁဵတ်းၶူးသွၼ်လိၵ်ႈ ပူင်သွၼ်ပၼ်လိၵ်ႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉတႄပးၼႂ်းဝတ်ႉသီရိမင်ႇၵလႃႇလူင် သၼဵၼ်းမႃးၶၢဝ်းတၢင်း၃၅ပီလိူဝ်႒ယဝ်ႉသေ ပဵၼ်ၽူႈမႆၢလူင်ၼႂ်ႈၸုမ်းၵၼသင်ႇၶိၵ ထုင်ႉသၼ်လွႆၵုၼ်ပွၼ်သၼဵၼ်း။ ပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းၼႃႇယၵႁူဝ်ပဝ်ႈပၢင်ပွႆးၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ ပရိယတ်တိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလ ၵေႃၽႄ ထုင်ႉသၼ်လွႆၵုၼ်ပွၼ်၊ ယၢမ်ႈဢွၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈမႃးၽြႃးလူင် သိမ်ႇၶၼ်ႇထလူင် ၵျွင်းသႃႇသၼပႃႇလ ၵျွင်းၸိၵ်ႉတသုၶ ၵျွင်းသုင်းသွမ်း ၵျွင်းလူင်သီရိမ်င်ႇၵလႃႇဝတ်ႉသၼဵၼ်းႁဝ်းလင်မႆၢ(5) တႄႇၵႂႃႇတင်းၼမ် ဢၼ်မီးၼႂ်းထုင်ႉၽသၼဵၼ်းႁဝ်း။ တႄႇဢဝ်ပီၵေႃးၸႃႇ(၁၃၆၂)ၼီႈမႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ႈၽူႈၵွၼ်းဝတ်ႉလူင်သၼဵၼ်း ဢွၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈၶိုၼ်ႈမႃးဝတ်ႉဝႃးၸေႇတီႇၵွင်းမူးၵူႈလွင်ႈ႒ ဢွၼ်ဢဝ်တၵ်ႃႇဢုပႃႇလူႇတၢၼ်းမႃးၵူႈသမ်ႇသႅၼ်ပိူင်ႁႂ်ႈသႃႇသၼႃႇ ပေႃးႁိူဝ်ႈႁိူင်းပိူင်းသႂ်ၶိုၼ်ႈမႃးၼႂ်ႈမိူင်းလွႆႁဝ်းတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

တႅမ်ႈပိုၼ်း ၸဝ်ႈၵေႃးဝိ ဝတ်ႉသၼဵၼ်း
ဢိင်/ပပ်ႉမႆၢတွင်း ပၢင်ပွႆးလူတၢၼ်းယၢတ်ႇၼမ်ႉဝတ်ႉသီရိမင်ႇၵလႃႇၵျွင်းလူင်သၼဵၼ်း

ၽူးၽိမ်းသ်ႂႇၼႅတ်ႇလႄႈသူင်ႇၶႅပ်းႁၢင်ႈပၼ်
ၸဝ်ႈၶေႇမိၼ်ႇတ ဝတ်ႉပၢင်ႁူႈ
June 2020